Eğer okuldaki İngilizce dersleriniz tarihin derinliklerinde kaybolmuşsa muhtemelen dil bilgisinin ne olduğunu biliyorsunuzdur. Peki biçimbilim, anlambilim, eş anlam, zıt anlam ve retorik nedir? Noktalama işaretlerinden bahsetmiyorum bile.
İngilizcesi iyi olanlar bile bunlardan bazıları ile ilgili sorun yaşayabilir, bir de bütün bu sorunları İKİ dilde de yaşadığınızda neler olacağını hayal edin.
Her dilin kendine özgü bir sürü gramer kuralı vardır ve anadiliniz olsa bile bu sizi dil bilgisel yapılarda, doğru noktalama işaretlerinde ve hatta mükemmel bir imla kullanımında uzman yapmaz.
Teknik verilerin ve hukuki belgelerin çevirisine doğru bir sonraki adımı attığınızda üstesinden gelmeniz gereken bir başka engel daha çıkıyor karşınıza.
Bir avukat dostumuz, İngiltere’de avukatların virgül kullanımından kaçınmasını ‘hiçbir yanlış anlaşılma olmadığından emin olmak için’ yaptıklarını belirtti. Bir metin yazarı dostumuz da kelimelerin anlamını belirleyen şeyin noktalama işaretleri olduğunu söylüyor. Bütün bunlar çevirmenlerimizin çevirebilen, yorumlayabilen ve okuyucunun anlayabileceği şekilde hatasız belgeler yaratabilen dilbilim cambazları olmaları gerektiğini gösteriyor.
Kısa bir sözlükçe
Gramer: cümlenin kuruluş kurallarıdır. İngilizcede genelde cümle şu şekilde kurulur:
Özne – yüklem – nesne
Almancada yüklem bazen bulunabilir, bu durumda geçmiş zaman ortacı cümlenin sonuna gider.
Wir sind spazieren gegangen
(kelimesi kelimesine çevirirsek – Biz gidiyorduk yürüyüşe)
Sözdizim: Okunabilir ve anlaşılır bir kopya oluşturmak için kelimelerin düzenleniş şeklidir.
İngilizcede sıfatlar için bile doğru bir sıralama vardır. Kullanacağınız isme yapılacak bütün tanımlayıcı eklemeler düşünce, boyut, yaş, şekil, renk, kaynak, materyal, amaç sıralamasıyla yapılmalıdır. Yani güzel, küçük, yeni, pembe ve beyaz bir bebeğiniz olabilir, tabii bu sırada ses bilimini de göz önünde bulundurmalısınız – bu yüzden işler gerçekten çok karmaşık bir hal alabilir!
Anlambilim: Sık sık sözdizimle karıştırılan anlambilim, söz diziminden çok anlama hitap eder. Kelimelerin anlam ifade edebilmesi için nasıl kullanıldığıdır. Yani kelimelerin kullanış biçimi ve cümleyi oluşturan diğer bileşenlerle ilişkileri anlamı oluşturur.
Eş anlamlar ve zıt anlamlar: Eş anlamlar kullandığınız kelimeyle aynı veya benzer anlama gelen kelimelerdir. Thesaurus Sözlüğü bunun için harika bir araçtır. Eş anlamlar metaforlar ile karıştırılmamalıdır.
Zıt anlamlar kullandığınız kelimenin tam tersi anlama gelen kelimelerdir. İyi bir Thesaurus Sözlüğü bunları da listeler.
Sesteş sözcükler: Aynı hecelenip aynı yazılan fakat farklı anlamları olan kelimelerdir. Örneğin, ‘yüz’ hem sayı olan yüz anlamına gelirken hem de surat için kullanılan yüz anlamına gelir.
Metaforlar: Kelimelerin gerçek anlamları olarak alınmaması gereken renkli tanımlayıcı ifadelerdir. Örneğin, ‘Kendini toparla’ demek birinin kendi parçalarını toparlaması demek değildir. İşini daha iyi yapması için uyarılması anlamına gelmektedir. Benzer anlama gelen bir başka metafor da ‘Aklını başına devşir’, ‘Bir silkelen’ olabilir. Muhtemelen sizin de bunun için bir favoriniz vardır!
Retorik: Dildeki ikna ve etki yeteneğidir. Genellikle konuşan kişiyi tanımlayan bir terimdir ama aynı şekilde yazılı materyali de kapsayabilir.
Noktalama İşaretleri: İngilizcede harflerde vurgu işareti yoktur ama okula giden her çocuk Fransızcada bu işaretlerden bolca olduğunu bilir. Bunlar acute, grave, circumflex ve cedillastır. Aynı zamanda Almancada umlaut, İspanyolcada da tilde vardır. Apostroflardan hiç bahsetmeyelim! İngilizler bile anlamakta güçlük çekiyor, bu yüzden ana dili İngilizce olmayanların anlamaya çalışması daha da zor.
Şimdi çok kısa bir özet geçelim. Bunu alıp başka bir dile uygulayın. Daha sonra da ikisini karşılaştırmaya çalışın. Mesele bir kelimenin karşılığını bilmek değil, aynı zamanda bir ifadenin nasıl kullanıldığını, o ifadenin başka bir dilde eşdeğerinin olup olmadığını ya da kelimesi kelimesine bir çevirinin aslında bir anlam ifade edip etmeyeceğini anlamaktır.
Neyse ki, profesyonel çevirmen ekibimiz hayatlarını diller arasındaki bağlantıyı mükemmelleştirerek geçirdiler ve dilbilim cambazlığında uzmanlar! Daha fazla bilgi için bizi arayın: +44 1245 216930
